Waarom gehoorbescherming bij de jacht?
Een jachtgeweer -of het nou een kogelgeweer of een hagelgeweer is- produceert een enorm aantal decibel aan geluid. Het is inherent aan vuurwapens, net als het dragen van gehoorbescherming om gehoorbeschadiging te voorkomen. Bij langdurige blootstelling, kan een geluidsniveau van 80 dB namelijk al gehoorschade opleveren en vanaf 120 dB geeft directe blootstelling al gehoorschade.
Gehoorschade werkt cumulatief. Bij overbelasting zullen er haarcellen (trilhaartjes) beschadigd raken en eenmaal beschadigd, zullen ze niet regenereren zoals andere cellen. In eerste instantie zul je weinig merken, maar de schade stapelt zich op. Omdat de haarcellen onherstelbaar beschadigd raken, is gehoorschade onomkeerbaar en hoe vaker je wordt blootgesteld aan schadelijke geluidsniveaus, hoe meer haarcellen er beschadigd raken. De schade bouwt zich op -cumulatief dus- en je gehoor gaat telkens een stapje achteruit. En dat is het gevaarlijke van gehoorschade. Het gaat vaak met kleine stapjes, zodat je het eigenlijk niet merkt. Alleen bij extreme overbelasting zul je direct een verdoofd gevoel in je oren hebben. Dat trekt na verloop van tijd bij, maar het is wel een teken dat je aanzienlijke gehoorschade hebt opgelopen.
Hoe dan ook, gehoorschade is onomkeerbaar en zelfs al schiet je af en toe zonder gehoorbescherming en merk je geen waarneembaar verschil, de schade bouwt toch langzaam op. Juist omdat je aanvankelijk geen merkbaar gehoorverlies bemerkt, zul je de noodzaak van gehoorbescherming voor de jacht wellicht niet direct inzien. Maar geloof ons, elk schot knabbelt subtiel aan je gehoor. Het is net als vroeger als kind koekjes uit de trommel stelen. Eén koekje viel niet op, twee ook niet. En bij het koekje daarna leek de trommel ook nog niet veel leger, maar als je ouders de trommel openden, had je toch een probleem. Zo is het met gehoorschade ook; je denkt dat je ermee wegkomt, tot je de rekening gepresenteerd krijgt.
Welke gehoorbescherming voor de jacht is er?
Voor de jacht hebben we diverse soorten gehoorbescherming: oordoppen en oorkappen, waarbij daarin nog weer verschillen zijn. Oordoppen voor de jacht er zijn bijvoorbeeld als standaard foam pluggen die prima hun werk doen, maar we hebben ook jachtgehoorbescherming op maat in de vorm van een uithardende massa die in de buitenste gehoorgang wordt aangebracht. Na uitharding heb je dan perfect in de gehoorgang passende gehoorbescherming die voor veel mensen net wat comfortabeler draagt dan de foam oordoppen.
Oorkappen zijn een externe vorm van gehoorbescherming, waarbij geluiddempende kappen over de oren zitten, op hun plek gehouden door een verstelbare hoofdband. De kappen zijn binnenin voorzien van een geluiddempend materiaal en ze hebben zachte kussens om de randen. Die zorgen ervoor dat de aansluiting op het hoofd perfect is, zodat de oorkappen nauwsluitend om de oren vallen.
Wat soms verschil kan maken ten opzichte van conventionele gehoorbescherming, is dat de vorm van de kappen bij sommige van onze gehoorbeschermers is aangepast aan gebruik in de jacht. Dit houdt in dat de onderkant van de kappen is afgeschuind, zodat de gehoorbescherming niet in de weg zit bij het schouderen van het geweer. Dat is namelijk niet alleen simpelweg irritant, het belangrijkste is dat een verschoven oorkap ook niet de bescherming biedt die het zou moeten bieden. Pasvorm is echt belangrijk, want een verkeerd gedragen oorkap filtert beduidend minder schadelijke decibels weg.
Oorkappen en oordoppen hebben we als passieve en actieve gehoorbescherming. Passieve jachtgehoorbescherming is wat je kent als de standaard gehoorbescherming. Actieve jachtgehoorbescherming wordt ook wel elektronische gehoorbescherming voor de jacht genoemd. Deze vorm van gehoorbescherming is toenemend populair onder jagers.
Elektronische gehoorbescherming voor de jacht
We hadden het al over de tegenstrijdigheid van het gebruik van gehoorbescherming bij de jacht. Je wilt je gehoor beschermen, maar tegelijkertijd wil je ook niets van de geluiden in de omgeving missen. Het is eigenlijk een contradictio in terminis, ware het niet dat er actieve gehoorbescherming is ontwikkeld, waarbij de functie van een traditionele gehoorbeschermer wordt aangevuld met elektronica. Die maakt het mogelijk om omgevingsgeluiden toch helder te kunnen horen, terwijl de gehoorbescherming wel gewaarborgd wordt. Deze vorm van gehoorbescherming is met name bij jagers ontzettend populair en dat is niet zonder reden. Het enige nadeel wordt namelijk omgezet in een voordeel.
Elektronische gehoorbescherming voor de jacht heeft microfoons die het omgevingsgeluid in stereo opnemen en speakers die het geluid weergeven. Elk oor heeft zijn eigen microfoon, zodat je richtingsoriëntatie intact blijft. Sommige actieve gehoorbeschermers voor de jacht geven niet alleen het omgevingsgeluid weer, ze kunnen het zelfs versterken. Daardoor hoor je met dergelijke jachtgehoorbeschermers dus meer dan zonder.
Het actieve deel van actieve gehoorbescherming voor de jacht, beschermt het gehoor puur tegen geluidspieken van een bepaald niveau. Zodra het aantal decibel stijgt naar schadelijke waarden, zal de actieve gehoorbescherming het geluid dempen tot een veilig niveau. Tijdens de jacht ben je dus volledig op de hoogte van wat er in je omgeving gebeurt en kun je uitstekend communiceren met anderen, terwijl bij een schot het geluid even wegvalt om het gehoor te beschermen. Je hoeft dus niet je gehoorbescherming zelf op of af te zetten of in of uit te doen, dit doet het actieve deel voor je. Dat is niet alleen handig als je zelf een schot lost, maar zeker ook als een ander dat onverwacht doet.
Bescherming die jachtgehoorbescherming biedt
De mate van gehoorbescherming wordt weergegeven in cijfers. Meestal wordt hier een NRR-waarde voor gebruikt, maar sommige fabrikanten meten met een andere methode en geven de SNR-waarde. Beide geven niet echt een realistische geluidsreductie, maar daarvoor zijn wel simpele berekeningen. Voor NRR geldt dat je 7 van de NRR-waarde af moet trekken, waarna je de uitkomst deelt door twee. NRR 33 wordt dan 33-7=26 en vervolgens 26/2=13. Je hebt dan een geluidsreductie van 13 dB.
Voor SNR houden we als regel dat die 3 dB lager uitvalt dan NRR. In de berekening voor de realistische geluidsreductie vervangen we de 7 dus door 4. SNR 33 wordt dan 33-4=29 en vervolgens 29/2=14.5 dB.
Wie echt maximale gehoorbescherming wil, kan oordoppen en oorkappen combineren. Dit is iets wat veel gedaan wordt. Maar in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is de bescherming die dit biedt geen optelsom. Door te combineren verhoog je de geluidsreductie met 5 dB bovenop de gehoorbescherming met de hoogste waarde. Heb je bijvoorbeeld NRR 33 doppen en NRR 30 oorkappen, dan hebben de doppen de hoogste beschermwaarde, waar je vervolgens de 5 dB bij optelt, zodat je uitkomt op NRR 38. Vergeet niet om hierop ook even de corrigerende berekening los te laten.
De beste gehoorbescherming voor de jacht
Bij het kiezen van de beste jachtgehoorbescherming voor jou, zijn er een aantal zaken die je in je overwegingen mee moet nemen. Ten eerste is dat de keuze tussen oordoppen of oorkappen. Beide bieden een uitstekende bescherming, het is puur het gevoel van comfort waardoor sommigen voor oordoppen of juist voor oorkappen kiezen. Oordoppen houden de oren koeler, terwijl oorkappen de gehoorgang niet dichtstoppen.
Belangrijk is ook om na te gaan, als je voor oorkappen gaat, of de kappen niet tegen de kolf komen bij het schouderen. Ook dit is een heel persoonlijk iets, dat afhangt van je schiethouding en de combinatie van geweer, richtmiddel en montages. We raden daarom aan om je jachtgeweer mee te nemen naar onze winkel, zodat je de oorkappen kunt proberen.
Een laatste overweging is of passieve of actieve gehoorbescherming voor jou de beste gehoorbescherming is. Jaag je meestal alleen en weet je dat je de tijd hebt (en neemt) om gehoorbescherming op te zetten of in te doen, dan is passieve gehoorbescherming voor jou prima. Maar jaag je met meerdere personen of jaag je op een manier waarbij je niet altijd tijd hebt om aan je gehoorbescherming te denken, dan is actieve gehoorbescherming voor jou de beste oplossing.