Multispectral is de populaire benaming van wat we in het Nederlands multispectraal noemen. Mocht die term je niets zeggen, dan is dat begrijpelijk. We leggen je het graag even uit en voor het gemak delen we dat even op in twee stukken: de simpele versie en de iets diepgaandere versie die je ook mag overslaan als het je boven de pet gaat of als je gewoon een product wilt dat werkt, maar waarvan je niet in detail hoeft te weten hoe.
Er zijn verschillende soorten licht, al die soorten bij elkaar wordt het lichtspectrum genoemd. Er is licht dat we met onze ogen kunnen waarnemen en er is licht dat het menselijk oog niet kan zien, zoals infrarood (IR) licht en ultraviolet (UV) licht. Daarmee is een onderverdeling te maken in een zichtbaar en een onzichtbaar lichtspectrum. In feite kun je het gehele lichtspectrum in vele kleine lichtspectrums onderverdelen.
Licht kan op soort (spectrum) gefilterd worden en voor het menselijk oog zichtbaar worden gemaakt. Goede voorbeelden hiervan zijn nachtzicht, waarbij infraroodlicht als herkenbaar beeld op een scherm weergegeven kan worden. Hetzelfde geldt voor warmtebeeld, want warmtestraling valt ook onder licht. Als je gebruikmaakt van meerdere lichtspectrums die je zichtbaar maakt, dan heet dit multispectraal, of multispectral in de veelgebruikte Engelse term. Je ziet dan meer dan je met het blote oog zou kunnen. Zelfs overdag.
Multispectral (multispectraal) imaging is in basis een techniek waarbij diverse frequenties (golflengten) van elektromagnetische straling (licht) uit het elektromagnetisch spectrum gefilterd worden. Specifieke golflengten worden een spectrale band genoemd en zo’n spectrale band kan middels filters worden geëxtraheerd of met specifieke instrumenten worden gedetecteerd.
Waarom? Onze ogen hebben namelijk alleen receptoren voor de rode, groene en blauwe spectrale banden en al het overige kunnen we niet zien, terwijl dat soms wel nuttig kan zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan restlichtversterkers (nachtzicht) die infraroodstraling herkenbaar maakt voor het menselijk oog (sommige dieren kunnen dit wel deels zien). Je kunt dan in duisternis zelfs het kleinste beetje licht zo versterken, zodat je toch een helder beeld te zien krijgt. Door een infraroodlamp te gebruiken (met de juiste frequentie die buiten het dierlijk zicht valt), kun je zelfs nog meer zien, terwijl je zelf onopgemerkt blijft.
Of neem bijvoorbeeld warmtebeeldkijkers die het mogelijk maken om warmtestraling (wat ook in het infrarode spectrum ligt) zichtbaar te maken. Zelf zonder restlicht of infrarood lichtbron, kun je op die manier in totale duisternis zien. Warmtebeeld is daarbij wellicht een wat verwarrende benaming. Als het Engelse ‘thermal vision’ ooit goed vertaald zou zijn door ‘thermisch beeld’, dan had dat de lading wat beter gedekt, aangezien warmte subjectief is. Je ziet namelijk net zo goed koude objecten. Het gaat om het verschil in temperatuurstraling dat wordt afgegeven en dat verschilt per object. Een steen met een hoge dichtheid en een boom met een beduidend minder hoge dichtheid bijvoorbeeld, zullen bij dezelfde buitentemperatuur een andere straling uitzenden. En als we de boom nog even als voorbeeld nemen: dan zul je begrijpen dat een tak weer een andere straling uitzendt (koelt sneller af) dan de stam. Die verschillen in temperatuur maken het mogelijk details te onderscheiden en hoe gevoeliger de apparatuur, hoe gedetailleerder het beeld.
Multispectral imaging is feitelijk het combineren van diverse spectrale banden. En het kent naast nachtzicht nog vele andere toepassingen. Zo worden er bijvoorbeeld landmijnen opgespoord door filters te gebruiken die verschillen in straling van vaste en omgewoelde grond zichtbaar kunnen maken. Met andere filters kunnen schilderijen bestudeerd worden en ga zo maar door. Voor ons echter, is vooral de combinatie van zicht bij dag en in duisternis van belang.
Multispectralkijkers zijn volop in ontwikkeling. Ze combineren diverse technieken om beelden weer te geven die het menselijk oog normaliter voorbijgaan. Sommige multispectralkijkers combineren normaal dagzicht met nachtzicht, andere combineren dagzicht met warmtebeeld. Je hebt er ook die warmtebeeld en nachtzicht combineren of die zelfs dagzicht, nachtzicht en warmtebeeld in de mix gooien.
Afhankelijk van de gekozen multispectralkijker, kun je wisselen tussen de beelden en sommige bieden de optie om het ene beeld als ‘picture in picture’ in het andere te projecteren. De meest geavanceerde multispectralkijkers kunnen zelfs de beelden als lagen over elkaar laten lopen. Een goed voorbeeld is daarbij warmtebeeld, dat middels nachtzicht nog gedetailleerder gemaakt kan worden. Hoe meer lagen er gebruikt kunnen worden, hoe meer details er zichtbaar gemaakt kunnen worden die met het blote oog en in het spectrum van het menselijk oog nimmer zichtbaar geweest zouden zijn.
Een multispectralkijker is er in vele soorten en maten. We hebben ze als verrekijker en monoculair, waarmee je uitstekend wild kunt observeren. Ze zijn er ook als voorzetkijker en als multispectral-richtkijker. Zo’n multispectral-richtkijker is voor de jacht eigenlijk wel het summum te noemen. En denk niet dat hij alleen in schemer en duister zijn nut heeft, ook overdag is een multispectral-richtkijker een geweldig ding. Je hebt een haarscherp digitaal zicht, met de bijkomende voordelen van nachtzicht en/of warmtebeeld. Dichte begroeiing is een goed voorbeeld, maar denk ook aan mist of regen die het zicht ernstig kunnen belemmeren. Een multispectral-richtkijker biedt op zulke momenten absoluut een groot voordeel.
We kunnen ons voorstellen dat de theorie achter een multispectralkijker of multispectralrichtkijker wat lastig te bevatten is, laat staan de technologie die erachter zit. In werkelijkheid echter, zijn het kijkers die verrassend gemakkelijk te bedienen zijn. Ze zijn ook erg eenvoudig in gebruik. Heb je nog geen ervaring met multispectralkijkers of überhaupt met digitale kijkers, nachtzicht of warmtebeeld? Dan nodigen we je graag uit om gewoon eens een keertje in onze winkel langs te komen om het zelf te zien. We hebben altijd wel een multispectralkijker beschikbaar waarmee je vanuit onze winkel het landschap buiten kunt bekijken. En als je eenmaal zelf met eigen ogen hebt gezien wat een multispectralkijker je aan beeld kan bieden, dan is de werking ervan meteen duidelijk en begrijp je ook de vele voordelen die hij kan bieden.
Onze ervaren medewerkers kunnen je vervolgens verder helpen met eventuele vragen die je nog mocht hebben. En vergeet niet: er zijn geen domme vragen. We hebben ons zelf ook flink moeten inlezen in deze materie en we hebben ondertussen ook flink wat praktijkervaring opgedaan.